Ngày 27/10, hàng loạt hãng truyền thông Thái Lan đồng loạt đưa tin: Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) nước này đã công bố kết quả kiểm nghiệm cho thấy một lô dầu hít thảo dược Hồng Thái – công thức số 2 (số đăng ký G 309/62) không đạt tiêu chuẩn chất lượng do nhiễm vi sinh vượt mức cho phép.

Mẫu sản phẩm được lấy trực tiếp tại cơ sở Hongthai Phanich Herbal Products và được phân tích bởi Cục Khoa học Y tế (Department of Medical Sciences).

Kết quả xét nghiệm cho thấy, sản phẩm chứa lượng lớn vi khuẩn hiếu khí (TAMC), nấm men – nấm mốc (TYMC) và vi khuẩn thuộc chi Clostridium spp., đều vượt ngưỡng an toàn được quy định trong bộ tiêu chuẩn chất lượng dược phẩm của Bộ Y tế Thái Lan (ban hành năm 2021).

Phát hiện này được xem là “cú sốc” đối với ngành dược thảo Thái Lan, bởi dầu hít là sản phẩm phổ biến, được người dân ở mọi lứa tuổi sử dụng và còn được xuất khẩu sang nhiều quốc gia. Cơ quan y tế cảnh báo nguy cơ nhiễm khuẩn cao nếu người dùng tiếp tục sử dụng sản phẩm không đạt chuẩn.

1. Vi khuẩn hiếu khí – nguy cơ nhiễm trùng tiềm ẩn

Theo Hiệp hội Vi sinh học Mỹ, vi khuẩn hiếu khí là những vi sinh vật sống và phát triển trong môi trường có oxy. Trong đó có những chủng gây bệnh nguy hiểm như Mycobacterium tuberculosis (vi khuẩn lao), Pseudomonas aeruginosa (trực khuẩn mủ xanh), Staphylococcus aureus (tụ cầu vàng) hay Escherichia coli, Salmonella spp.

Trong dược phẩm, chỉ số Tổng số vi khuẩn hiếu khí (TAMC) được dùng để đánh giá độ sạch và an toàn của sản phẩm. Khi chỉ số này vượt ngưỡng, nghĩa là sản phẩm đã bị nhiễm khuẩn trong quá trình sản xuất, bảo quản hoặc đóng gói.

Theo quy định của Bộ Y tế Thái Lan và Dược điển châu Âu, giới hạn tối đa cho phép là:

• Dược phẩm dùng ngoài: ≤ 1.000 CFU/g

• Dược phẩm dùng uống: ≤ 100 CFU/g

• Nước tinh khiết: ≤ 100 CFU/mL

Nếu vượt ngưỡng, người dùng – đặc biệt là người suy giảm miễn dịch hoặc có vết thương hở – có thể bị nhiễm khuẩn nặng. Một số chủng vi khuẩn còn có khả năng kháng thuốc mạnh và tạo màng sinh học, gây ra các bệnh như viêm phổi, nhiễm trùng máu, viêm mô hoại tử hoặc suy đa cơ quan, với tỷ lệ tử vong cao ở bệnh nhân nặng.

2. Nấm men, nấm mốc – mối nguy âm thầm trong không khí

Theo WHO và CDC Mỹ, nấm mốc và nấm men vốn tồn tại phổ biến trong môi trường tự nhiên. Tuy nhiên, khi gặp điều kiện ẩm thấp, thiếu thông gió hoặc nhiệt độ cao, chúng phát triển mạnh và phát tán bào tử trong không khí.

Những bào tử này khi hít phải có thể gây viêm mũi dị ứng, ho, hen suyễn, kích ứng mắt và da, hoặc nhiễm nấm phổi ở người có hệ miễn dịch yếu.

Các loại nấm mốc thường gặp gồm Aspergillus, Cladosporium, Penicillium – nguyên nhân gây các bệnh hô hấp mãn tính.

Trong khi đó, nấm men Candida albicans – thường tồn tại sẵn trong cơ thể – có thể phát triển quá mức khi mất cân bằng vi sinh (sau dùng kháng sinh hoặc suy giảm miễn dịch). Hậu quả là các bệnh lý nhiễm nấm miệng, da, âm đạo, tiêu hóa hoặc nhiễm nấm huyết, với tỷ lệ tử vong có thể lên đến 30–40% ở bệnh nhân nặng.

3. Vi khuẩn Clostridium spp. – sinh độc tố gây hoại tử nguy hiểm

Theo Cơ quan Y tế Công cộng Canada, Clostridium spp. là nhóm vi khuẩn gram dương có khả năng sinh bào tử và sống trong môi trường thiếu oxy, tồn tại rộng rãi trong đất, nước thải, phân hoặc ruột người. Một số chủng vô hại, nhưng nhiều loài có thể sinh độc tố mạnh, gây bệnh nặng nếu xâm nhập vào cơ thể.

Đáng chú ý nhất là Clostridium perfringens, tác nhân gây hoại tử sinh hơi – căn bệnh tiến triển nhanh, gây phá hủy mô cơ và đe dọa tính mạng. Ngoài ra, một số chủng khác có thể gây viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh, hoặc hội chứng sốc nhiễm độc sau sinh, sau thủ thuật phụ khoa, với tỷ lệ tử vong cao.

Vi khuẩn Clostridium không lây qua tiếp xúc thông thường, mà thường xâm nhập qua vết thương sâu, mô hoại tử hoặc đường tiêu hóa bị thủng. Thời gian ủ bệnh thường từ 6 giờ đến 3 ngày.

Cảnh báo từ giới chuyên môn

Các chuyên gia Thái Lan khuyến cáo, dù dầu hít là sản phẩm quen thuộc và được xem là “vô hại”, nhưng việc nhiễm khuẩn vi sinh vượt chuẩn có thể gây hậu quả khó lường, đặc biệt khi người dùng hít trực tiếp vào đường hô hấp – nơi dễ tổn thương và hấp thu nhanh.

Hiện FDA Thái Lan đã yêu cầu ngừng sử dụng và thu hồi lô dầu hít Hồng Thái công thức số 2, đồng thời mở rộng kiểm tra các sản phẩm cùng dòng để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.