Anh Thân là con trưởng nhưng đã qu-a đ-ời hơn 10 năm trước vì tai nạn nghề nghiệp, để lại vợ là chị Uyên cùng hai đứa con nhỏ. Thương cháu nội côi cút, bố mẹ chồng tôi giữ chị Uyên ở lại nhà từ đường, vừa tiện chăm sóc bố mẹ già, vừa lo cho con cái. Chị Uyên chấp nhận không đi bước nữa, toàn tâm toàn ý chăm sóc gia đình chồng.

Bố mẹ chồng tôi sinh được 5 anh em (hình minh họa)

Vợ chồng tôi sống cách nhà bố mẹ chồng khoảng 2km, còn vợ chồng chú Lộc làm ăn ở thành phố, hai em gái Hiền và Hậu lấy chồng khác huyện nên ít có dịp về thăm bố mẹ. Cuộc sống trong đại gia đình vốn yên ổn nhưng mọi chuyện bắt đầu thay đổi sau khi bố chồng tôi đ-ột qu-ỵ qua đ-ời hồinăm ngoái. Mẹ chồng cũng vì đau buồn mà sinh bệnh, nằm liệt giường suốt nửa năm rồi ra đi.

Ngày tang lễ của mẹ chồng xong xuôi, không khí trong nhà dần trở nên căng thẳng. Ai cũng hiểu sắp đến lúc phải ngồi lại để bàn chuyện phân chia tài sản. Thế là buổi tối hôm đó cả nhà tập trung đông đủ để họp mặt.

Bố mẹ chồng tôi không phải dạng giàu có nhất vùng, nhưng so với hàng xóm thì ông bà vẫn thuộc hàng có của ăn của để. Ngôi nhà từ đường nơi bố mẹ sinh sống rộng hơn 100m2, xây theo lối nhà gỗ cổ, có sân vườn thoáng đãng 300m2. Tổng diện tích đất hơn 400m2, vị trí đẹp, vuông vắn. Ngoài ra, bố mẹ còn có một mảnh vườn 360m2 nằm sát đường lớn, tương lai giá trị tăng cao.

Chồng tôi lên tiếng đầu tiên:

– Chị dâu dù sao cũng là người khác họ, giờ bố mẹ mất rồi, chị không thể ở lại nhà từ đường nữa. Chúng ta sẽ chia cho chị 100m2 đất ở mảnh vườn và dựng một căn nhà nhỏ để chị sống. Còn vợ chồng em sẽ chuyển về nhà từ đường để lo hương khói tổ tiên. Chuyện này là trách nhiệm của đàn ông trong họ, không phải việc của đàn bà.

Nghe vậy, tôi hơi chột dạ nhưng cũng không dám lên tiếng vì chồng tôi đã quyết thì khó ai lay chuyển được. Vợ chồng chú Lộc, em Hiền đồng tình ngay, chỉ có em Hậu phản đối:

– Chị dâu là người ngoài ư? Anh Thân mất rồi nhưng chị ấy vẫn một lòng ở lại chăm sóc ông bà, lo cho gia đình. Còn nữa, cháu Đạt là cháu đích tôn, nó mới là người có quyền thừa kế nhà từ đường.

Chú Lộc liền cười nhạt:

– Cháu đích tôn thì sao? Đạt đang học đại học trên thành phố biết đâu sau này nó lập nghiệp ở đó luôn, có khi nào nó về đâu mà đòi giữ nhà từ đường?

Mọi người tranh cãi gay gắt, chỉ có chị Uyên im lặng, cúi mặt, nước mắt thi nhau rơi xuống. Em Hậu nhìn chị rồi nói:

– Chị có suy nghĩ gì thì nói đi, có uất ức hay mong muốn gì cũng nên lên tiếng.

Chị Uyên lau nước mắt, khẽ giọng:

– Chị là phụ nữ, lại là người ngoài vào làm dâu, chuyện tài sản là của nhà chồng chị không dám đòi hỏi. Các em cứ quyết định sao cho hợp lý.

Đúng lúc ấy, cháu Đạt đẩy cửa bước vào. Có vẻ cháu vừa tan học thì đi xe khách về ngay nên đến nơi cũng khá muộn. Sau khi chào mọi người, cháu vào phòng, lát sau quay ra với một tập giấy trên tay.

– Trước lúc mất, bà nội có đưa cho cháu tập giấy này. Bà dặn rằng nếu sau này cả nhà vẫn hòa thuận, thì cứ giữ lại. Còn nếu có mâu thuẫn, thì cháu phải lấy ra để các cô các chú biết rõ ý nguyện của ông bà.

Tất cả mọi người đều sững sờ. Chồng tôi vội cầm lấy, mở ra đọc. Đó là di chúc do chính tay bố chồng viết khi còn minh mẫn, có đầy đủ chữ ký của cả bố và mẹ, thêm hai người hàng xóm làm chứng.

Theo bản di chúc, căn nhà từ đường được để lại toàn bộ cho cháu Đạt – cháu trai trưởng đích tôn. Nếu chị Uyên không đi bước nữa, chị vẫn có quyền ở lại để thay cháu trông nom nhà cửa, lo hương khói ông bà. Sau này, dù Đạt có sống ở đâu, căn nhà vẫn đứng tên cháu, truyền lại cho đời sau.

Phần 360m2 đất vườn chia làm nhiều phần: chồng tôi và chú Lộc mỗi người 100m2, hai em gái Hiền và Hậu mỗi người 50m2. 60m2 còn lại, bố chồng để riêng cho cháu Hằng – con gái chị Uyên, với mong muốn cháu có một phần tài sản riêng, không phải thiệt thòi.

Cuối bản di chúc, bố mẹ chồng còn dặn dò: “Ai cũng có phần, ít hay nhiều là do bố mẹ tính toán. Nếu bố mẹ nghèo khó, các con cũng không có gì để đòi hỏi. Vì vậy, hãy đón nhận với lòng biết ơn, đừng để tiền bạc chia rẽ tình thân.”

Tôi cảm thấy cách chia của bố mẹ chồng rất hợp lý, nhưng chồng tôi thì không. Anh nắm chặt tờ giấy, mặt tối sầm lại. Nhưng giấy trắng mực đen, có cả người làm chứng, anh không thể làm gì khác ngoài việc miễn cưỡng đưa lại cho cháu Đạt. Rồi anh nắm tay tôi, đứng dậy, kéo tôi ra về mà không nói thêm một lời nào.

Trên đường về, tôi cứ nghĩ mãi. Tôi chỉ mong cả nhà vẫn giữ được sự yêu thương, đoàn kết như khi bố mẹ còn sống. Nhưng có lẽ, mọi thứ đã không còn như trước nữa. Phải chăng, đất đai, tiền bạc có thể làm con người ta đánh mất hết tình nghĩa hay sao?