Vàng da và vàng mắt – dấu hiệu điển hình của suy gan

Vàng da và vàng mắt thường là biểu hiện rõ ràng và dễ nhận thấy nhất khi gan gặp vấn đề. Nguyên nhân là do sự tích tụ bilirubin – một sắc tố vàng được sinh ra trong quá trình hồng cầu bị phân hủy. Ở người khỏe mạnh, gan sẽ xử lý và đào thải bilirubin ra ngoài qua mật và phân. Tuy nhiên, khi chức năng gan suy yếu, quá trình này bị cản trở, khiến bilirubin ứ đọng trong máu và lắng đọng tại da, niêm mạc mắt, gây nên tình trạng vàng da, vàng mắt. Nếu hiện tượng này kéo dài, đặc biệt đi kèm với các triệu chứng khác, đó là lời cảnh báo gan đang bị tổn thương nghiêm trọng, thậm chí có thể tiến triển thành suy gan.

Mệt mỏi và suy nhược kéo dài

Một trong những biểu hiện âm thầm nhưng thường xuyên gặp là tình trạng mệt mỏi không rõ nguyên nhân. Ngay cả khi bạn đã nghỉ ngơi đầy đủ, cơ thể vẫn luôn cảm thấy uể oải, thiếu sức sống. Điều này là do gan bị suy yếu, làm giảm khả năng chuyển hóa dưỡng chất thành năng lượng, đồng thời không loại bỏ được độc tố tích tụ trong máu. Kết quả là cơ thể luôn ở trong trạng thái “quá tải”, gây suy nhược kéo dài.

Phù nề và cổ trướng

Gan đóng vai trò sản xuất albumin – một loại protein quan trọng giúp duy trì áp suất thẩm thấu và cân bằng dịch trong cơ thể. Khi gan mất khả năng sản xuất albumin, dịch dễ thoát ra ngoài mạch máu, gây hiện tượng phù nề ở tay, chân hoặc cổ chân. Ở giai đoạn nặng, dịch có thể tích tụ trong khoang bụng, dẫn đến cổ trướng. Người bệnh sẽ thấy bụng phình to bất thường, kèm theo cảm giác nặng nề, khó chịu. Đây là một trong những dấu hiệu thường gặp ở giai đoạn cuối của xơ gan hoặc suy gan.

Dễ bầm tím và chảy máu

Gan còn có nhiệm vụ sản xuất các yếu tố đông máu. Khi chức năng này suy giảm, máu khó đông, dẫn đến tình trạng dễ bầm tím dù chỉ va chạm nhẹ. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể bị chảy máu chân răng, chảy máu cam hoặc xuất huyết dưới da mà không rõ nguyên nhân. Đây là dấu hiệu cảnh báo gan không còn đủ khả năng thực hiện những chức năng sống còn của mình.

Ngứa da kéo dài

Một triệu chứng ít được chú ý nhưng lại khá đặc trưng là ngứa da dai dẳng, đặc biệt ở lòng bàn tay và bàn chân. Nguyên nhân là do muối mật không được đào thải, tích tụ trong máu và thấm vào da, gây kích ứng. Cảm giác ngứa thường tăng mạnh về đêm, khiến người bệnh mất ngủ, suy nhược tinh thần. Điểm đặc biệt là tình trạng này không thuyên giảm dù đã dùng thuốc bôi hoặc thuốc kháng histamin thông thường.

Nước tiểu sẫm màu và phân bạc màu

Khi bilirubin không được gan xử lý đúng cách, nó sẽ thải ra qua đường nước tiểu khiến nước tiểu chuyển sang màu sẫm (như màu trà hoặc coca). Ngược lại, phân lại trở nên bạc màu, thậm chí giống màu đất sét do thiếu dịch mật. Đây là dấu hiệu đặc trưng cho thấy sự rối loạn nghiêm trọng trong quá trình chuyển hóa và bài tiết mật của gan.

Rối loạn tâm thần – bệnh não gan

Ở giai đoạn cuối, độc tố trong máu không được gan lọc sạch sẽ tác động trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương. Người bệnh có thể rơi vào tình trạng lú lẫn, mất định hướng, khó tập trung, thậm chí thay đổi tính cách, hành vi bất thường. Nặng hơn, họ có thể rơi vào hôn mê gan – một tình trạng cấp cứu y khoa đe dọa tính mạng.

Lời khuyên từ chuyên gia

Nếu bạn hoặc người thân xuất hiện những dấu hiệu kể trên, đặc biệt khi chúng đi kèm với nhau, đừng chủ quan. Hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa gan mật để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác. Việc phát hiện sớm có thể giúp điều trị hiệu quả hơn, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Ngoài việc điều trị y tế, duy trì lối sống lành mạnh cũng vô cùng quan trọng:

• Hạn chế rượu bia, thuốc lá, vì đây là những tác nhân trực tiếp hủy hoại tế bào gan.

• Ăn uống khoa học: tăng cường rau xanh, trái cây, chất xơ, hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ và đường tinh luyện.

• Kiểm soát cân nặng: béo phì và gan nhiễm mỡ là nguyên nhân phổ biến dẫn đến xơ gan.

• Tập thể dục đều đặn, giúp lưu thông máu, tăng cường trao đổi chất.

• Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là những người có tiền sử viêm gan B, C hoặc gia đình có người mắc bệnh gan.

Gan là cơ quan thầm lặng nhưng giữ vai trò sống còn đối với cơ thể. Việc lắng nghe những dấu hiệu cảnh báo, chủ động bảo vệ và chăm sóc gan chính là cách để duy trì sức khỏe lâu dài và phòng tránh những biến chứng nguy hiểm.