Trong cơ thể con người, gan là cơ quan chịu trách nhiệm xử lý hầu hết các hoạt động sống quan trọng: từ chuyển hóa chất dinh dưỡng, điều hòa năng lượng, khử độc cho đến hỗ trợ hệ miễn dịch. Mỗi ngày, gan phải làm việc không ngừng để lọc và loại bỏ các độc tố mà chúng ta hấp thụ qua thức ăn, không khí và cả thuốc men. Vì vậy, chế độ ăn uống hằng ngày có ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của gan.
Nhiều loại rau củ vốn quen thuộc, nếu chế biến hoặc bảo quản sai cách, có thể khiến gan chịu tổn thương âm thầm mà chúng ta không hề hay biết. Lâu dần, điều này có thể làm suy giảm chức năng gan, khiến gan phải hoạt động quá tải, thậm chí đưa đến những bệnh lý nguy hiểm.
Dưới đây là 5 loại rau củ có thể gây hại cho gan nếu dùng sai cách – mỗi người đều nên lưu ý để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
1. Mộc nhĩ ngâm quá lâu
Mộc nhĩ tươi vốn chứa độc nên phải được phơi khô trước khi sử dụng. Khi chế biến, chúng ta cần ngâm mộc nhĩ với nước để mộc nhĩ nở mềm.
Bản thân mộc nhĩ khô không độc, tuy nhiên ngâm quá lâu (ngâm qua đêm hoặc để nhiều giờ) sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn Pseudomonas cocovenenans phát triển. Vi khuẩn này có thể tạo ra axit cocovenenans – một độc tố cực mạnh gây hoại tử tế bào gan và có thể dẫn đến suy gan cấp.
Vì vậy, chỉ nên ngâm mộc nhĩ tối đa 1–2 giờ rồi chế biến ngay. Tuyệt đối không ngâm để đó hoặc để qua đêm.
2. Đậu cô ve không nấu chín kỹ
Trong đậu cô ve sống có lectin và saponin – hai loại chất có thể gây ngộ độc khi chưa được làm chín hoàn toàn. Khi ăn đậu sống hoặc nấu chưa kỹ, người dùng có thể bị đau bụng, buồn nôn, nôn mửa.
Không chỉ vậy, gan cũng phải làm việc nhiều hơn để xử lý và thải độc, làm ảnh hưởng đến khả năng giải độc tự nhiên của cơ thể.
Đậu cô ve phải được luộc hoặc xào chín kỹ, mềm hoàn toàn, tuyệt đối tránh ăn tái hoặc nấu qua loa.
3. Bí đỏ bị hỏng, lên men hoặc mốc
Bí đỏ để lâu bị mềm, lên men hoặc chuyển mùi có thể sản sinh nitrit. Khi đi vào cơ thể, nitrit có thể chuyển hóa thành nitrosamine – một chất gây ung thư đã được cảnh báo.
Việc thường xuyên ăn bí đỏ hỏng khiến gan bị stress oxy hóa, giảm khả năng giải độc và tăng nguy cơ ung thư gan.
Chỉ sử dụng bí đỏ còn chắc, thơm, không mốc, không có mùi lạ. Những quả có dấu hiệu mềm, rỉ nước, đổi màu cần bỏ ngay.
4. Giá đỗ không rễ
Giá đỗ không có rễ thường là loại được kích thích bằng hóa chất để lớn nhanh, thân mập, trắng đẹp nhưng rễ lại không phát triển. Loại hóa chất này có thể chứa 6-benzyladenine và nhiều hợp chất buộc gan phải chuyển hóa.
Nếu sử dụng lâu dài, các chất này sẽ:
-
Tăng gánh nặng lên gan
-
Gây rối loạn chuyển hóa
-
Ảnh hưởng khả năng giải độc và đào thải chất thải
Nên ưu tiên mua giá đỗ có rễ, thân nhỏ tự nhiên hoặc tự làm giá tại nhà.
5. Khoai tây xanh hoặc mọc mầm
Khi khoai tây bị ánh sáng chiếu vào, vỏ sẽ chuyển sang màu xanh và xuất hiện mầm. Khi đó, trong khoai tây hình thành solanine – một alkaloid cực độc.
Ăn phải khoai tây mọc mầm hoặc xanh có thể:
-
Gây ngộ độc
-
Làm tổn thương tế bào gan
-
Rối loạn chức năng gan
-
Nặng hơn có thể đe dọa tính mạng
Tuyệt đối không sử dụng khoai đã xanh, mềm hoặc mọc mầm.
Những thói quen đơn giản giúp bảo vệ gan
• Ngủ đúng giờ, đủ giấc
Gan hoạt động mạnh nhất trong thời gian ban đêm, đặc biệt là từ 23h trở đi. Ngủ sớm giúp gan có thời gian tự sửa chữa và thải độc.
• Vận động vừa phải mỗi ngày
Tập luyện giúp tăng cường tuần hoàn máu, thúc đẩy quá trình trao đổi chất và hỗ trợ gan đào thải độc tố hiệu quả hơn.
• Quản lý cảm xúc, tránh căng thẳng kéo dài
Cảm xúc tiêu cực như giận dữ, lo âu, stress có thể làm khí huyết trì trệ, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của gan. Giữ tinh thần bình tĩnh, thư giãn giúp gan hoạt động tốt hơn.
