Tôi tên là Hương, năm nay 26 tuổi. Hôm qua là ngày cưới của tôi với Hoàng – mối tình hơn hai năm yêu đương rồi cũng đơm hoa kết trái.

Gia đình chồng tôi sống ở vùng ven Hà Nội, theo lối truyền thống. Mẹ chồng – bà Hòa – là một người phụ nữ góa chồng đã gần 20 năm, một tay nuôi hai con khôn lớn. Ai gặp cũng bảo bà nghiêm nghị, cứng rắn như gỗ lim lâu năm. Tôi chỉ biết vậy, nhưng vẫn háo hức về làm dâu, nghĩ rằng mình ngoan hiền, khéo léo thì không đến nỗi nào.

Lễ cưới diễn ra ấm cúng. Tôi và Hoàng được họ hàng hai bên mừng tuổi bằng vòng vàng, nhẫn, dây chuyền và cả tiền mặt. Tất cả được gói gọn vào một tay nải đỏ thẫm, mẹ tôi trao tận tay tôi trước khi lên xe hoa.

“Mang theo để dành, phòng khi khó khăn,” mẹ dặn. Tôi ôm tay bà, nghẹn ngào gật đầu.

Tối đó, sau khi khách khứa về hết, tôi và chồng mới có chút thời gian thở. Tôi dọn dẹp lại phòng tân hôn, còn Hoàng đi tắm muộn. Tay nải vẫn đặt trên giường. Tôi bỏ vào ngăn kéo tủ, đẩy vào trong, tính sẽ khóa lại sau. Nhưng lúc ấy Hoàng gọi, nên tôi quên khóa, chỉ khép lại rồi lên giường nghỉ ngơi.

Chưa đầy nửa tiếng sau, có tiếng gõ cửa. Tôi choàng dậy, vẫn còn mặc váy ngủ mỏng, tóc chưa khô hết. Mẹ chồng đứng ngoài cửa, nét mặt lạnh băng.

– Đưa tay nải vàng cưới đây, mẹ giữ cho. – Bà nói, giọng đều đều.

Tôi thoáng giật mình, lúng túng:

– Dạ… con tính cất kỹ trong phòng…

Bà ngắt lời, ánh mắt nghiêm khắc:

– Của hồi môn phải đưa mẹ cất. Nhà này xưa nay như vậy. Không ai giữ của riêng.

Nói rồi, bà đi thẳng vào phòng. Tôi đứng chưa kịp phản ứng, bà đã mở ngăn kéo, rút luôn tay nải đỏ ra. Tôi chết lặng.

– Mẹ! Cái đó là của vợ chồng con! Mẹ làm thế là không đúng!

Bà dừng lại ngay giữa hành lang, quay người nhìn tôi. Trong ánh đèn vàng vọt, khuôn mặt bà không biểu cảm:

– Sáng mai nói chuyện.

Rồi quay lưng, đi về phía phòng mình.

Tôi đứng chôn chân tại chỗ, hụt hẫng, vừa giận vừa tủi. Khi Hoàng tắm xong bước ra, thấy tôi rơm rớm nước mắt, liền ôm lấy hỏi chuyện. Nghe xong, anh thở dài, mặt trầm xuống.

– Mẹ hơi cứng nhắc, nhưng tính bà xưa giờ vậy. Cái gì cũng phải nắm trong tay…

Tôi gắt lên:

– Nhưng ít nhất cũng phải hỏi tụi mình chứ? Mình cưới nhau, đâu phải con nít mà bị tước quyền giữ của!

Hoàng xoa lưng tôi, nhẹ giọng:

– Ừ, anh biết. Mai anh sẽ nói lại với mẹ. Anh không muốn em cảm thấy bị tổn thương ngay trong trong đêm đầu tiên về nhà chồng.

Dù anh dỗ dành, tôi vẫn trằn trọc cả đêm. Tôi nhớ mẹ, nhớ ánh mắt bà khi đưa tay nải. “Giữ kỹ nhé con.” Nhưng tôi đâu ngờ, vừa về nhà chồng đã “mất trắng tay”.

Sáng hôm sau, trời âm u, giống hệt lòng tôi. Tôi bước ra khỏi phòng với đôi mắt thâm quầng. Dưới bếp, mùi cháo gà thơm nức lan khắp nhà. Mẹ chồng đang lúi húi bên nồi cháo, gương mặt vẫn bình thản.

– Ăn cháo rồi nói chuyện. – Bà nói khi thấy tôi.

Tôi ngồi xuống. Trước mặt tôi, bà đặt một xấp phong bì. Là toàn bộ số vàng và tiền mừng hôm qua, được sắp gọn gàng, ghi chú từng món: “bên nội mừng”, “bên ngoại mừng”, “vàng vòng cô dì”, “tiền mặt bạn bè”,…

Rồi bà đẩy qua cho tôi một cuốn sổ tiết kiệm.

– Đây là sổ mẹ vừa mở sáng nay. Toàn bộ tiền vàng, mẹ gửi vào ngân hàng. Đứng tên cả con và Hoàng. Mẹ không giữ gì hết.

Tôi lặng người. Bà nhìn tôi, giọng không trách móc, không giảng giải, chỉ chậm rãi:

– Con về làm dâu, chưa quen nhiều thứ. Nhưng chuyện tiền nong phải rạch ròi. Mẹ không thích để trong nhà lỏng lẻo. Chuyện hôm qua, mẹ biết con buồn. Nhưng sáng nay tỉnh dậy, thử hỏi lòng xem, con có thấy yên tâm hơn không?

Tôi cầm cuốn sổ, tay run lên. Trong lòng vừa xấu hổ, vừa xúc động. Hóa ra tôi đã hiểu sai về bà. Người phụ nữ cứng nhắc ấy, chỉ đang bảo vệ chúng tôi theo cách của riêng bà – tỉ mỉ, chặt chẽ và đầy trách nhiệm.

– Con xin lỗi mẹ… Cảm ơn mẹ nhiều lắm…

Từ buổi sáng đó, mọi thứ dần thay đổi. Tôi nhìn mẹ chồng bằng một ánh mắt khác. Bà không dịu dàng như mẹ ruột tôi, cũng chẳng hay vỗ về. Nhưng mỗi việc bà làm đều có lý, và chưa từng sơ suất.

Tôi bắt đầu học cách sống trong căn nhà ấy. Dậy sớm phụ bà nấu cơm, đi chợ cùng bà, nghe bà giảng: cá nên mua của bà Lan, thịt thì phải ra chỗ cô Sáu vì không bơm nước. Bà chẳng khen gì cả, chỉ gật đầu nhẹ mỗi khi vừa ý. Nhưng tôi hiểu, đó là lời công nhận lớn nhất.

Có lần tôi về nhà mẹ đẻ chơi, bà chỉ dặn một câu:

– Mang áo khoác theo, mẹ nghe báo đêm nay Hà Nội trở lạnh.

Tôi quên. Đêm ấy ho sù sụ, phải mượn áo chị gái. Nằm cuộn tròn, trong đầu cứ văng vẳng câu nói của bà. Mẹ chồng tôi – không một lời thừa, nhưng lời nào cũng đáng giá.

Một ngày giữa tháng Mười, trời vừa sang thu, thì Hoàng bị tai nạn. Anh bị xe máy tông ở ngã tư trên đường đi làm. Bệnh viện gọi báo, tôi rụng rời tay chân. Chân phải bị gãy, chấn thương đầu nhẹ – may mắn là không nguy hiểm.

Tôi và mẹ chồng cùng vào viện, lo mọi thứ. Bà không nói nhiều, chỉ lặng lẽ gọi bác sĩ quen, làm thủ tục. Tôi ngồi gục bên giường bệnh, khóc không thành tiếng. Còn bà – dáng người nhỏ bé ấy – đứng thẳng lưng suốt mấy tiếng, không một giây nao núng.

Tôi lắp bắp:

– Mẹ… có cần rút sổ tiết kiệm không ạ?

Bà đáp gọn:

– Không cần. Mẹ có rồi.

Hóa ra, bà có một cuốn sổ riêng. Góp nhặt từng đồng lương may vá, từng lần bán lúa, không bao giờ động đến. Giờ lặng lẽ mang ra lo cho con trai.

Ba ngày sau, tôi tình cờ phát hiện trong túi áo bà là tờ giấy nhỏ – bảng kê chi phí: viện phí, thuốc men, bồi dưỡng bác sĩ… từng dòng nắn nót, ngay hàng thẳng lối như nhật ký. Tôi cầm lên, mắt nhòe đi.

Tối ấy, tôi ngồi với bà ở hành lang bệnh viện. Lần đầu tiên, bà kể về chồng – bố Hoàng – người mất trong một tai nạn lao động 20 năm trước. Ngày ấy, bà gần như phát điên. Nhưng rồi vẫn phải đứng lên, cắm mặt xuống ruộng, nuôi hai đứa con.

– Phụ nữ ấy mà, không có cái đầu lạnh thì chết chìm trong sóng gió. – Bà nói – Mẹ không có quyền yếu đuối, nên đành học cách cứng rắn. Nhưng mẹ không vô cảm đâu con.

Tôi nắm tay bà. Tay bà gầy, khô ráp, nhưng ấm – một thứ ấm không phải từ da thịt, mà từ cả cuộc đời tần tảo, chắt chiu.

Hoàng hồi phục sau gần một tháng. Chúng tôi trở về nhà, lòng nhẹ nhõm. Mối quan hệ mẹ chồng – nàng dâu tưởng như khắt khe, nay lại gắn bó như đã thân quen từ kiếp trước.

Hôm tôi nói muốn tách phần tiết kiệm riêng để đứng tên mẹ, bà chỉ cười:

– Mẹ không cần đứng tên gì hết. Nhưng mai mốt đừng giấu vàng trong tủ phòng ngủ nữa. Dễ bị lục lắm.

– Dạ! – Tôi bật cười.

Bà cũng cười – nụ cười đầu tiên tôi thấy từ bà, rạng rỡ, dẫu chỉ kéo dài như một tia nắng vụt qua.

Một năm sau, tôi sinh bé đầu lòng. Người chăm tôi từng bữa cháo, từng cữ sữa – không ai khác, chính là mẹ chồng. Ai hỏi cũng tưởng bà khó tính, nhưng tôi biết – chẳng ai thương tôi bằng bà.

Tôi nhớ lại cái đêm đầu tiên, khi tôi chạy theo bà giữa hành lang vì tay nải bị lấy mất. Khi ấy, tôi thấy mình bị tước đoạt. Nhưng giờ đây, tôi biết: đó là một món quà.

Bà không lấy đi của tôi thứ gì. Ngược lại, bà dạy tôi một bài học – về sự tin tưởng, trách nhiệm và tình yêu thương thầm lặng.

Và tôi – từ một cô gái vừa rời vòng tay mẹ – đã học được cách trưởng thành, bắt đầu từ một tay nải bị giật mất.