Cứ đều đặn mỗi tháng, đúng ngày mùng 5, ông lại dậy từ tờ mờ sáng. Tóc bạc được chải gọn, áo sơ mi trắng được là phẳng phiu, rồi ông rút trong tủ ra tờ giấy lĩnh lương hưu, chống gậy đi bộ ra trạm xã.

Trưa nào cũng vậy, ông trở về với chiếc túi vải bạc màu, miệng cười hiền hậu:

– “Hôm nay vui lắm, cả xóm đều có quà.”

Trong túi ông lúc nào cũng có thứ để chia cho người khác: khi là vài gói kẹo dừa cho lũ trẻ, lúc là vài tờ năm chục lẻ tặng mấy cụ già neo đơn. Ai nhờ ông lĩnh hộ tiền trợ cấp, ông đều giúp tận tình, rồi lại chia phần quà nhỏ.

Tôi hỏi đùa:

– “Bố còn lại bao nhiêu thế ạ?”

Ông chỉ cười:

– “Bố giữ lại năm trăm là đủ, để dành khi nào… chết còn có tiền mua bó hương.”

Nghe mãi, tôi vừa thương vừa bực. Thương vì ông sống nhân hậu, cả đời chỉ nghĩ cho người khác. Bực vì ông chẳng biết giữ gì cho bản thân, trong khi thuốc men, cơm nước tháng nào cũng phải trông vào vợ chồng tôi.

Một tối, tôi nói với chồng:

– “Anh à, từ tháng sau để em đi lĩnh hộ bố nhé. Bố già rồi, đi xa nguy hiểm. Với lại, cứ chia hết như thế, nhỡ khi ốm đau chẳng có đồng nào thì khổ.”

Chồng tôi ngẫm một lát rồi gật đầu:

– “Ừ, mai hai vợ chồng cùng đi, xem thế nào.”

Sáng hôm sau, cả nhà dậy sớm, đưa ông ra xã làm giấy xác nhận. Tôi cẩn thận chìa giấy cho cô cán bộ. Cô tra trong sổ, nhìn lên tôi với vẻ ngạc nhiên:

– “Bác Đào là thương binh hạng 2/4, lại có phụ cấp thân nhân liệt sĩ và trợ cấp vùng đặc biệt. Tổng cộng tháng này là 17 triệu 200 nghìn đồng nhé.”

Tôi sững người. Chồng tôi cũng trố mắt:

– “Gì cơ ạ? 17 triệu? Bố tôi nói chỉ có hơn 3 triệu thôi mà!”

Cô cán bộ xem lại rồi nói chắc nịch:

– “Không nhầm đâu. Bác lĩnh đều đều, ký nhận đủ cả.”

Tôi quay sang nhìn ông Đào. Ông khẽ cúi đầu, cười gượng, hai tay run run nắm chặt cây gậy:

– “Thôi, thôi… các con về trước đi. Tiền của bố, bố biết rồi.”

Nhưng tôi không chịu, cầm bảng kê xem kỹ. Đúng là tháng nào ông cũng nhận đủ 17 triệu, chữ ký đều đặn, rõ ràng.

Trên đường về, tôi không kìm được:

– “Bố ơi, sao bố giấu vợ chồng con? Bố nói chỉ giữ lại 500 nghìn là thế nào?”

Ông lặng im một lúc, rồi chậm rãi nói:

– “Các con à… tiền bố nhận đúng là 17 triệu. Nhưng bố chỉ giữ lại 500 nghìn thật. Còn lại, bố gửi giúp những người bạn thương binh cũ, vài gia đình liệt sĩ khó khăn trong bản, rồi góp quỹ học bổng cho bọn trẻ. Thấy tụi nhỏ có áo ấm, có vở đi học, bố thấy vui hơn giữ tiền.”

Nói rồi ông lấy từ túi ra một tập giấy biên nhận cũ, xếp ngay ngắn trong túi vải:

– “Đây này, tháng này ủng hộ quỹ học sinh nghèo 5 triệu. Tháng trước giúp cô Sửu chữa bệnh 3 triệu. Tháng nào cũng vậy, bố giữ 500 nghìn là đúng.”

Tôi chết lặng. Những tờ giấy sờn mép nhưng từng con số ngay ngắn, chữ ký đậm nét, như nói thay cho cả tấm lòng của ông.

Ông mỉm cười hiền hậu, đôi mắt nhăn nheo ánh lên sự bình yên:

– “Bố sống từng này tuổi rồi, tiêu gì nhiều nữa. Bố chỉ mong lúc nhắm mắt, biết rằng tiền mình còn làm được điều tốt.”

Tôi nghẹn ngào, nước mắt cứ rơi. Bấy lâu nay tôi tưởng ông cổ hủ, “làm màu”, nào ngờ ông sống giản dị mà cao cả đến thế.

Về đến nhà, chồng tôi lặng lẽ lấy phong bì trong tủ, đặt vào tay bố:

– “Bố à, tiền thuốc men, cơm nước từ nay để con lo. Bố cứ tiếp tục làm điều bố thấy đúng.”

Ông Đào khẽ gật đầu, miệng cười rạng rỡ – nụ cười hiền như nắng sau mưa.

Từ hôm đó, tôi không còn thở dài mỗi khi thấy ông chống gậy đi lĩnh lương. Bởi tôi biết, trong chiếc túi vải bạc màu ấy, không chỉ có tiền – mà còn có cả một tấm lòng vàng của người lính già, suốt đời sống trọn nghĩa, trọn tình.

Vài tháng sau, khi ông ốm nặng, gọi con cháu lại quanh giường, ông khẽ nắm tay tôi, giọng run run:

– “Bố không còn sống được bao lâu nữa… Có điều này bố giấu con lâu rồi, giờ nói luôn cho nhẹ lòng. Bố nói mỗi tháng để lại 500 nghìn là không đúng, thực ra bố có để dành một ít, có hơn ba trăm triệu thôi… là tiền bố tiết kiệm riêng, không đụng tới. Bố muốn để lại cho thằng Tí – cháu nội của bố – sau này làm vốn học hành, lấy vợ. Bố biết các con cũng không thiếu, nhưng đừng ngại, coi như chút lòng ông nội gửi lại.”

Chồng tôi nghẹn ngào, tôi thì òa khóc.

Thì ra, người đàn ông mà chúng tôi từng trách vì “không biết lo cho mình” lại âm thầm nghĩ cho cả những người xung quanh, và cả tương lai của cháu nội – bằng tất cả tình thương, lặng lẽ mà sâu nặng.